Видовме слика, површно ја прочитавме, малку ја проверивме и востановивме дека има потреба од детална анализа на пласираните податоци за прикажаните крводарувања.
Што воочивме на прв и летимичен поглед?
Се прашавме дали модераторот на нивната ФБ страница ги ставил бројките од сеќавање или директорот поради трема изговорил слична но погрешна бројка за реализирани крводарувања, но во секој случај создаде мало чувство на нелагодност кај нас во однос на точноста на информациите кои се пласираат до нас и/или медиумите.
Што направивме?
Познавајќи го системот и Програмата за организирање и унапредување на крводарителството (за 2019-та), наш прв чекор беше да најдеме кредибилен извор на податоци кој би ја потврдил вистинската бројка на реализирани крводарувања.
Во пребарувачот искуцавме ИЗВЕШТАЈ ЗА РЕАЛИЗИРАЊЕ НА ПРОГРАМА ЗА ОРГАНИЗИРАЊЕ НА КРВОДАРИТЕЛСТВО и ни го понуди следниот ЛИНК.
ДЕЛУВА КАКО ВЕРОДОСТОЕН ИЗВОР НА ИНФОРМАЦИИ!
Што најдовме таму?
Таму ги најдовме Извештаите за реализирање на ПРОГРАМАТА, од 2017-та до 2022-ра, бидејќи сеуште не е доставен и објавен извештајот за 2023-та.
Кога почнавме да ги листаме Извештаите, видовме дека има потреба да се објават и образложат сите поединечно.
ИЗВЕШТАЈ 2019-та
Ќе ги објавиме четирите страници по обратен редослед.
На последната страница гледаме дека покривањето на партиципацијата изнесувала 22 додека невладината во црвено добила 8 милиони денари.
На третата страница гледаме по кои цени истите ЈУБИЛЕЈНИ ПОДАРОЦИ за крводарителите се фактурирани од страна на невладината во црвено до министерството, односно колку пари за таа активност добиле од државниот буџет.
На втората страница од документот гледаме колку, каде и какви ЈУБИЛЕЈНИ ПРИЗНАНИЈА доделила невладината во црвено.
И информацијата која внесе голема доза на збунетост кај нас се наоѓа на првата страница…
Што открива првата страница од Извештајот?
На првата страница од Извештајот, односно ПРЕГЛЕД НА РЕАЛИЗИРАНИ КРВОДАРУВАЊА во 2019-та година е пријавена бројка од 55.432 дарувања на крв.
Да се потсетиме:
– на фејсбук објавата, новогодишната честитка, трансфузија објавила 50.552 крводарувања
– директорот на трансфузија, во интервју за ТВ СИТЕЛ, се пофали дека во 2021-ва имале рекордни 50.960 крводарувања
– невладината во црвено, во својот годишен извештај за реализација на Програмата за организирање и унапредување на крводарителството, пријавила 55.432 дарувања на крв, за кои според Програмата добила по 120 денари за секоја реализирана единица крв, или 55.432х120=6.651.840 денари.
Заклучок
Ние не брзаме со заклучоци. Никогаш, бидејќи секогаш сакаме да ги провериме сите факти пред да излеземе со конкретна информација во јавност.
Направивме напори да добиеме ориентирна бројка на крводарувања кои се направени во Градска општа болница „8-ми Септември“, која не е во рамките на ЈЗУ ИТМ и дојдовме до следната математика:
50.526(ИТМ)+2.481(ГОБ)=53.007 крводарувања во 2019-та година.
И оваа бројка отстапува од бројката пријавена во официјалниот извештај доставен до министерството за здравство, и тоа за цели 2.425 крводарувања.
Во буџетски пари, доколку е исплатена и разликата, тоа би изнесувало 2.425х120=291.000 денари.
Со оглед на фактот дека од 2019-та трансфузија го користи системот е-делфин, во кој се евидентира секое дарување направено во нивните служби и на акциите кои ги спроведува во соработка со невладината во црвено, се наметнува прашањето: ДАЛИ НЕКОЈ ГИ ПРОВЕРУВА БРОЈКИТЕ КОИ СЕ ВМЕТНУВААТ ВО ОФИЦИЈАЛНИ ИЗВЕШТАИ?
Би можеле да се постават и многу други прашања, како на пример:
– кој ги пријавува дарувањата до изработувачот на извештајот?
– кој го сумира и изработува финалниот извештај?
– дали се исплаќаат во целост сите ДЕКЛАРИРАНИ (реализирани) крводарувања?
-кој и каков интерес би имал, дали да покаже ефикасност/способност или можеби некаква друга, со пласирање на дискутабилни податоци?
Ова се прашања на кои ќе инсистираме да добиеме одговор во блиска иднина.
Претседател на З.К.П.К. КРВОДАРИТЕЛ
Дамир Смајловиќ.